Rijdt op gas!

Op vrijwel alle milieubewuste websites, inclusief die van de overheid, wordt me de aankoop van een elektrische auto aanbevolen als de meest milieu-vriendelijke keuze. Op trottoirs, bij benzinestations – overal zie ik nieuwe ‘laadpalen’. Gaan we nu eindelijk eens het milieu serieus nemen? Sceptisch als ik ben ga ik op zoek naar cijfertjes en concludeer dat je op dit moment, als milieu-bewuste burger, vooral niet een elektrische auto moet aanschaffen.

Toekomst

Voor de toekomst heeft de elektrische auto op dit moment veruit de beste kaarten. Een elektrische auto werkt op het product van elektriciteits-centrales en profiteert dus moeiteloos van álle ontwikkelingen die de productie van die centrales meer duurzaam maken, terwijl de alternatieven (benzine, diesel, gas) vrijwel onverbrekelijk vast zitten aan het opstoken van fossiele reserves en uitstoot van broeikas-gassen.
Met alternatieven voor de elektrische auto wil het nog niet erg lukken. De auto op waterstof lijkt de enige kanshebber, maar met de technologie daarvan schiet het niet erg op. En dat zal voorlopig ook wel zo blijven zolang men zich uitsluitend op de elektrische auto richt.

De elektrische auto is dus, voorzover we nu kunnen zien, de auto van de toekomst.

Heden

Maar nu even wat feiten over het heden. En dan speciaal over Nederland.

• De elektriciteit waarop elektrische auto’s in ons land rijden wordt voor ca. 85% opgewekt uit fossiele brandstoffen; waarvan voor 3/4^e aardgas.

Je kunt die brandstoffen, meer of minder simpel, ‘direct in een auto stoppen’ of ze een ‘omweg’ laten maken via een elektriciteits-centrale. Lange tijd was het zo dat elektriciteits-centrales efficiënter werkten en ook betere voorzieningen hadden om schadelijke uitstoot te filteren dan een auto. Daar stond (en staat) dan tegenover dat distributie, transport en vooral ook opslag van elektriciteit forse verliezen opleveren. Voorover ik kan nagaan is dit plaatje tegenwoordig aanzienlijk veranderd: moderne auto-motoren evenaren het rendement van elektriciteits-centrales en stoten even weinig voor het milieu schadelijke gassen uit. Aan de andere kant (distributie, transport, opslag van elektriciteit) is óók wel winst geboekt maar veel minder. Conclusie is dat je fossiele brandstoffen beter rechtstreeks in een auto kunt stoppen dan via de omweg van een elektriciteits-centrale toevoeren aan een elektrische auto.

Voorzover ik kan nagaan ligt het op dít moment qua overall milieuvriendelijkheid aldus:

1. gas
2. hybride (benzine)
3. diesel
4. elektrisch
5. benzine

Cijfers en berekeningen

Ik geef graag toe dat ik het erg lastig vond om de cijfers te achterhalen waarop ik deze rangschikking baseer. Op de cijfers van bedrijven kun je maar beter niet af gaan, weten we nu wel na alle schandalen. De praktijk-cijfers van de echt onafhankelijke deskundigen lopen vaak achter op de technologische ontwikkelingen. In feite vind ik sowieso maar héél weinig ‘primaire’ cijfers; de meeste bronnen baseren zich weer op andere bronnen en of ze dat nou helemaal goed doen is dan de vraag. Voorts lijken zelfs betrouwbare bronnen soms toch wel een beetje naar een doel toe te redeneren.

Zo vergelijkt men vaak verschillende typen auto’s in een bepaalde klasse. Men gaat dan uit van de gemiddelde cijfers van een reeks auto’s in die klasse. Dat lijkt heel eerlijk, maar is het nou wel zo handig?
Volledig elektrische auto’s zijn er nog maar een paar. Hun selling point is natuurlijk dat ze zo milieuvriendelijk zijn en hun probleem is dat ze zo’n korte actieradius hebben. De fabrikanten doen er dus álles aan om het uiterste aan vermogen te halen uit de accu want dát is waar de kopers van deze auto’s voorál op letten. Onderling verschillen de cijfers van die paar elektrische auto’s dan ook nauwelijks; ze zijn alle representatief voor wat er op dit moment technisch mogelijk is.
Dat ligt echter heel anders voor een benzine- of diesel-auto. Daar is de keuze véle malen groter en de kopers letten ook nog op tal van ándere punten. Gevolg: de cijfers voor de diverse auto’s liggen hier veel verder uit elkaar. Nou kun je wel gaan rekenen met gemiddelden, maar dan heb je dus niet de cijfers die representatief zijn voor wat er op dit moment technisch mogelijk is. Je ziet daaruit bijv. niet dat er vele diesel-auto’s te koop zijn die het qua energieverbruik en CO2-uitstoot beter doen dan enige elektrische auto.
Dan is er nog het punt van de voortschrijdende technische ontwikkeling. Vooral de afgelopen jaren wordt er, na een decennium van bijna-stilstand, weer fors geïnnoveerd. Daarom is het niet eerlijk om het gemiddelde van wat er nú aan auto’s op de weg rijdt te vergelijken met het laatste snufje op elektrisch gebied. Je moet dan van allebei de meest recente en best presterende modellen nemen.

Ik vind het een probleem als de conclusies uit zo’n rapport worden overgenomen door de vele websites die je aanraden nú een elektrische auto te kopen. Bij zo’n aankoop advies moet je m.i. zeker niet met ‘klasse-gemiddelden’ werken en al zeker niet kijken naar wat er nú op de weg rijdt. Daar moet je simpelweg de nú best presterende auto’s bovenaan zetten.

Om een vergelijking te maken neem ik als ‘standaard’ een auto die 150 watt-uur/km gebruikt voor de voortbeweging van het voertuig. (Met zo’n nuttig vermogen snor je in een kleine middenklasser gezwind over de Nederlandse wegen.)
Het verbruik en de milieu-belasting van deze ‘standaard-auto’ vergelijk ik voor diverse technologieën; om te beginnen ‘elektrisch’ en ‘diesel’ (cijfers en berekeningen van www.energiefeiten.nl) :

	elektrisch	diesel
Verbruik primaire energie per km	591	429
CO2-uitstoot per km	148g	150g
Verbruik ( in liters benzine-equivalent)	1:15,4	1:21,2

 

De diesel-auto doet het qua uitstoot van CO2 dus ongeveer even goed als de elektrische auto, maar hij verbruikt duidelijk minder energie!

De praktijk-cijfers die de ANWB
op haar website publiceert helpen me verder; daar staat e.e.a. helaas niet gerelateerd aan mijn ‘standaard auto’, maar dan neem ik die diesel-auto maar als vergelijking: diesel-auto’s met een verbruik van ca. 1:21 vind ik daar ingedeeld in de ‘midden-klasse’.
Direct valt dan al op dat zowel energie-verbruik als CO2-uitstoot van deze diesel auto’s fors lager ligt dan die van een elektrische auto. Ja zelfs een conventionele benzine-auto doet het nog beter!

Met dat laatste zijn anderen het niet eens. De meeste voorlichting over de elektrische auto lijkt te stoelen op een rapport van TNO (http://publications.tno.nl/publication/34616575/gS20vf/TNO-2015-R10386.pdf ). Dat rapport is alweer 2 jaar oud en ik kijk naar de modellen van voorjaar 2017 die op de website van de ANWB staan. Dat levert nogal een verschil op, maar ik vind dat niet zo verbazend omdat ik ook vanuit elementaire natuurkundige principes zou verwachten dat dat de omweg ‘gas – electriciteit – voortbeweging’ méér verlies oplevert dan ‘dieselolie – voortbeweging’.
M.a.w. zolang de elektrische auto nog voor ca. 85% op fossiele brandstof rijdt doe je er, qua milieu beter aan om die fossiele brandstof rechtstreeks in de auto te tanken.

Gas!

Maar sowieso véruit de beste score krijgt de auto-op-gas. Die verbruikt veel minder primaire energie dan een elektrische auto en produceert minder dan 60% van de CO2-uitstoot.
Schrijf het me alsjeblieft als je meent dat ik het mis heb, maar voorzover ik kan zien is de auto op gas op dit moment véruit het meest milieu-vriendelijke voertuig. Met de hybride op de 2^e plaats en de diesel op de 3^e. Een elektrische auto kost op dit moment meer energie per kilometer en heeft een hogere uitstoot van CO2 per kilometer dan de voorgaande drie.

Ik zeg het nog even anders: de elektrische auto rijdt voor het merendeel op gas. Maar dat gas kun je veel efficienter gebruiken door het direct in een auto te stoppen; dat geeft een betere energie-opbrengst. Gas verbranden in een elektrische centrale om het vervolgens in een auto-accu te stoppen is verspillend. We zijn er nu na jaren van overvloed achter dat onze gas-voorraad eindig is en sowieso pikken de Groningers onze plunder-praktijken niet meer.
Is dit nu het moment om, middels het propageren van de elektrische auto, aan te zetten om méér gas te gebruiken en de verspilling daarvan op te drijven?

De toekomst

Bovenstaande beweringen zijn gebaseerd op de huidige mix van bronnen waaruit de elektriciteitscentrales nú hun energie verkrijgen; voor ruim 80% uit fossiele brandstoffen; waarvan 3/4^e gas.
Voorstanders van de elektrische auto hebben daarbij – wie niet – een toekomstvisioen voor ogen van elektrische energie die geheel of tenminste merendeels uit duurzame bron wordt opgewekt. Dat visioen is wellicht haalbaar, maar absoluut niet binnen de komende 20 jaar; in de komende 20 jaar zitten we nog zéker vast aan fossiele brandstoffen (vnl gas) voor de elektriciteitsproductie.

Op dit moment rijd je dus in een gas-auto het meest milieu-vriendelijk. Maar dat zegt natuurlijk nog lang niet alles over welke je auto je nú moet aanschaffen, want de tijden veranderen en je mag toch hopen dat het aandeel duurzame energie bij de opwekking van elektriciteit in de komende jaren flink omhoog gaat, waardoor dan automatisch de elektrische auto milieu-vriendelijker wordt.

De kneep

Maar dáár zit hem dus de kneep: geen enkele politieke politieke partij, ja zelfs geen enkele milieu-organisatie, heeft een ook maar enzigszins realistisch plan om de aanvoer van duurzaam opgewekte energie in de komende 15 jaar (d.i. de gemiddelde levensduur van een auto) zódanig op te voeren dat elektrisch rijden duurzamer zou worden dan diesel of zelfs benzine, laat staan gas. Zie ook mijn vorige posting over energie in de programma’s van politieke partijen, http://www.mabelis.nl/hansblog/index.php/2017/02/03/mooie-voornemens/. De doelstellingen van het energieaccoord uit 2013 lijken nu al nauwelijks meer haalbaar, zegt het ECN (zie o.m. https://www.ecn.nl/publicaties/ECN-O–16-035 ). Je moet natuurlijk naar de toekomst kijken, maar als je daarbij de huidige realiteit uit het oog verliest bewijs je het milieu geen dienst.

Vooral het verhaal over gas is pijnlijk dubbelzinnig: we voelen ons schuldig tegenover de Groningers; we willen er als het even kan minder van gebruiken. Maar tegelijk bevorderen we met alle middelen het gebruik van de elektrische auto, die voor 70% rijdt op gas en dat op een verspillende manier. Véél méér kun je uit dat gas halen door het direct in de tank van een auto te stoppen. Maar de ‘auto op gas’ propageren is op dit moment natuurlijk politiek lastig te verkopen en dus wordt de ‘elektrische auto’ gepropageerd, m.a.w. het inefficient en verspillend aanwenden van onze gas-reserves.

Het stomste wat je nu kunt doen is elektrische auto’s propageren, die dit gas beduidend minder efficiënt gebruiken dan gas-auto’s.
Om het milieu nú op korte termijn zoveel mogelijk te sparen moeten we dus z.s.m. allemaal over op gas. Of eventueel op diesel, dat helpt ook. Een grootscheepse omschakeling op ‘elektrisch rijden’ zou m.i. op dit moment een regelrechte milieu-ramp zijn. Sowieso zouden we in haast nieuwe centrales moeten bouwen die noodzakelijkerwijze op fossiele brandstof zouden werken en het totale energieverbruik zou weer gaan stijgen omdat de elektrische auto minder efficiënt is.

Wat is er mis met de huidige propaganda

Ik vertel hier natuurlijk niets nieuws; iedereen die zich er een beetje in verdiept weet wat ik hierboven opschreef. Maar dan komt er een duveltje uit de doos die zegt “dit is allemaal té ingewikkeld voor de gemiddelde burger.” Die gemiddelde burger kun je niet verkopen dat je nú beter een diesel of hybride kunt kopen, maar wellicht over 15 jaar beter een elektrische auto. En een ander duiveltje (wellicht engeltje) zegt “We moeten nú de industrie stimuleren om elektrische auto’s te maken, anders zitten we straks, als onze elektriciteit merendeels duurzaam wordt opgewekt, zonder behoorlijk alternatief voor de fossiele-brandstof-auto.”

Valide overwegingen, maar ik houd er niet van. Ik denk dat de burger intelligent genoeg is om te snappen dat een elektrische auto niet een goed idee is zolang onze stroom nog voor 85% uit fossiele brandstoffen komt, maar wél een goed idee tegen de tijd dat die electriciteit merendeels uit duurzame bron komt. En voor het stimuleren van de industrie om hard te blijven werken aan de ontwikkeling van elektrische auto’s zijn er betere alternatieven.

Belastingmaatregelen

Onze overheid heeft al lang geleden, ver voordat de huidige klimaat-problematiek speelde, belastingmaatregelen ingesteld voor diverse brandstoffen. Voor diesel en gas geldt een hoger vast tarief; gepaard aan een lagere prijs aan de pomp. Ik laat diesel even terzijde want dan zit je meteen in de gecompliceerde problematiek van de sector vrachtvervoer, maar voor gas lijkt me dit tarief regelrecht schadelijk voor het milieu. Dit meest milieu-vriendelijke voertuig zou door de overheid aan alle kanten gestimuleerd moeten worden, juist ook voor de ‘klein-verbruikers’ die nu met een gas-auto onvoordelig uit zijn.

Hans

Toegevoegd 6/3: Een hybride is een door elektromotoren aangedreven auto die zelf z’n eigen elektriciteit kan opwekken m.b.v. een motor op fossiele brandstof. Zo’n 40 jaar na de eerste hybride concept-cars is nu wel duidelijk geworden dat dit inderdaad een voortreffelijk concept is als je zuinig wilt omgaan met fossiele brandstof; de hybride die rijdt op benzine komt op mijn lijstje qua milieuvriendelijkheid zelfs op plaats 2. Nog veel méér winst voor het milieu zou natuurlijk te behalen zijn met een hybride auto die rijdt op gas. Maar auto’s op gas hebben last van hun grote gas-tank en hybrides hebben last van hun grote accu’s, dus een ‘hybride op gas’ lijkt lastig te realiseren.
Maar m.i. ligt dat óók voor een deel aan de hype en de belastingmaatregelen rondom de ‘elektrische auto’: de huidge hybrides willen óók zo graag een beetje ‘elektrische auto’ zijn: je kunt ze opladen en er kleine ritjes ‘geheel elektrisch’ in maken. Maar als we nu even afstappen van het idee dat ‘elektrisch rijden’ energiebesparend of milieuvriendelijk is, dan kan die functionaliteit dus overboord en is een veel kleinere accu nodig. Wellicht wordt dan een ‘hybride-op-gas’ wél mogelijk en dat zou dan meteen véruit de meest milieuvriendelijke auto zijn – nú en in de komende 25 jaar.